ญามิอุลอุลูมวัลหิกัม ครั้งที่ 15
หะดีษที่ 5 ผู้ใดประดิษฐ์สิ่งใดสิ่งหนึ่งในกิจการของเรานี้ ซึ่งเราไม่ได้สั่ง ดังนั้น สิ่งนั้นถูกผลัก (7)
- เครื่องชั่ง(ตรวจสอบ)การกระทำ(อะมั้ล)ภายใน
- หุกุ่มต่างๆ ของชะรีอะฮฺ(บทบัญญัติ) ย่อมเป็นตัวกำหนดกิจการต่างๆของเรา
-…

เตาบัตไม่จริงใจ มีผลอย่างไร?

จบหะดีษที่ 13, มุอฺมินจะเสียใจที่พลาดการทำความดี, แข่งขันกันทำดี, ให้นะศีหัตแก่พี่น้อง, ไม่อิจฉา, สรุปบทเรียนจากหะดีษ

- การอิจฉา, ตั้งใจจะทำความดี, ตะกับบร(เย่อหยิ่ง) التكبُّر,
- อัลอีมานุวาญิบ - ไม่ใช่รุกุ่น แต่ถ้าหายไป เป็นบาป แต่รากฐานของอีมานยังอยู่ เช่น ความเลื่อมใสต่อหลักการอิสลาม, ความรักต่อพี่น้องมุสลิม, การให้เกียรติผู้รู้, ฯลฯ
- ทำยังไงให้เราชอบในสิ่งที่พี่น้องมุอฺมินชอบ ?
…

ส่วนหนึ่งของอีมานที่วาญิบต้องประพฤติปฏิบัติ(ทุกคนต้องมี) คือชอบให้พี่น้องมุสลิมได้ในสิ่งที่เราอยากได้
การที่เราอยากได้คนเดียว ไม่อยากให้คนอื่นได้ นั่นคือการอิจฉาริษยา
มุหฺซิน - มุอฺมิน - มุสลิม

อุละมาอฺบอกว่านี่เป็นหะดีษแห่งมารยาท ที่จะครอบคลุมหลายประการในหมวดนี้
- ข้อแตกต่างระหว่าง มุอฺมิน กับมุสลิม
- อีมาน กับ บาปใหญ่ (กะบาอิร)

ละทิ้งสิ่งที่ไม่เป็นประโยชน์