ญามิอุลอุลูมวัลหิกัม ครั้งที่ 172 (หะดีษที่ 47/1)

 

هذا الحديثُ خرَّجه الإمام أحمد ( ) والترمذيُّ ( ) من حديث يحيى بن جابر الطائي عن المقدام ، وخرَّجه النَّسائي ( ) من هذا الوجه ومن وجه آخر من رواية صالح بن يحيى بن المقدام عن جدّه ( ) ، وخرّجه ابنُ ماجه ( ) من وجه آخر عنه وله طرق أخرى ( ) .

وقد رُوي هذا الحديث مع ذكر سببه ، فروى أبو القاسم البغوي في 

" معجمه " من حديث عبد الرحمان بن المُرَقَّع ، قال : فتح رسولُ الله  خيبر وهي مخضرةٌ من الفواكة ، فواقع الناسُ الفاكهةَ ، فمغثتهمُ الحُمَّى ، فشَكَوْا إلى رسولِ الله  ، 

 

فقال رسولُ الله  : (( إنّما الحمى رائدُ الموت وسجنُ الله في الأرض ، وهي قطعةٌ من النار ، فإذا أخذتكم فبرِّدوا الماء في الشِّنان ، فصبُّوها عليكم بين الصَّلاتين )) يعني المغرب والعشاء ، قال : ففعلوا ذلك ، فذهبت عنهم ، فقال رسولُ الله  : 

 

มีเศาะฮาบะฮฺท่านหนึ่งกินอาหารมากจนกระทั่งเป็นไข้  ท่านนบีกล่าวว่า “แท้จริงไข้คือสัญญาณแห่งความตาย และเป็นบทลงโทษ เสมือนเรือนจำ(คุก)ของอัลลอฮฺในโลกนี้ (ความร้อน)เป็นส่วนหนึ่งจากนรก ถ้าเป็นไข้แล้วให้เอาน้ำมาเก็บในภาชนะ(ให้มันเย็น) แล้วเอาน้ำมาเช็ดตัวระหว่าง 2 เวลา (มักริบกับอิชาอฺ)” พอรักษาแล้ว นบีก็เรียกมาอบรม -- ชี้แจงความคลาดเคลื่อนในการนำหะดีษไปเผยแพร่
 

(( لم يخلُقِ الله وعاءً إذا مُلِئَ شرّاً من بطن ، فإن كان لابدَّ ، فاجعلوا ثُلُثاً للطَّعام ، وثُلثاً للشَّراب ، وثُلثاً للرِّيح )) ( ) .

26.0 “ไม่มีภาชนะที่มันจะเลวร้ายไปกว่ากระเพาะ ถ้าเราเอาอาหารมาบรรจุเลยเถิดไป หากมีความจำเป็นต้องกิจมากนัก (ก็ให้บริหาร) หนึ่งในสามสำหรับอาหาร, หนึ่งสามสำหรับเครื่องดื่ม และหนึ่งในสามสำหรับลม(ไว้หายใจ)

 (สำนวนนี้มีสายรายงานค่อนข้างอ่อนแอ แต่โดยรวมแล้วเนื้อหาเป็นที่ยอมรับของอุละมาอฺหะดีษ)

 

وهذا الحديثُ أصلٌ جامعٌ لأصول الطب كُلِّها . وقد رُوي أنَّ ابنَ أبي ماسويه ( ) الطبيبَ لمَّا قرأ هذا الحديث في كتاب أبي خيثمة ، قال : لو استعملَ الناسُ هذه الكلمات ، سَلِموا مِنَ الأمراض والأسقام ، ولتعطَّلت المارستانات ( ) ودكاكين الصيادلة ، وإنَّما قال هذا ؛ لأنَّ أصل كلِّ داء التُّخَم ، كما قال بعضهم : أصلُ كُلِّ داء البردةُ ، وروي مرفوعاً ولا يصحُّ رفعه ( ) .

อิบนุเราะญับบอกว่า หะดีษนี้เป็นหลักการสำคัญในวิชาการแพทย์

35.0 อิบนุอบีมาสะเวห์ หมอชื่อดังชาวคริสต์ในยุคสะลัฟ (ประมาณศตวรรษที่ 2) ได้ยินหะดีษนี้ เขาก็กล่าวว่า ถ้ามนุษย์บริหารกระเพาะแบบนี้ เขาจะปราศจากโรคต่างๆ โรงพยาบาลจะปิดประตูเลย ร้านขายยาก็ปิด (ไม่มีใครไปซื้อยา) 

المارستانات – โรงพยาบาล  

สาเหตุของโรคทุกชนิดคือความเอิบอิ่ม (อิ่มจนจุก     )  التُّخَم         

สำนวนนี้มีรายงานว่าเป็นหะดีษ แต่ไม่เศาะฮี้ฮ

 

وقال الحارث بن كَلَدَة طبيبُ العرب : الحِمية رأسُ الدواء ، والبِطنةُ رأسُ الداء ، ورفعه بعضهم ولا يصحُّ أيضاً ( ) .

แพทยอาหรับชื่อดังสมัยท่านนบีชื่อว่า อัลฮาริษ กล่าวไว้ว่า “การงดอาหาร คือหัวหน้าของยาบำบัด, แต่การบรรจุกระเพาะให้เต็มเป็นสาเหตุใหญ่ของโรคต่างๆ

 

وقال الحارث أيضاً : الذي قتل البرية ، وأهلك السباعَ في البرية ، إدخالُ الطعام على الطعام قبل الانهضام .

อัลฮาริษ “ที่คร่ามนุษย์ทั้งหลาย และคร่าสัตว์ดุทั้งหลาย คือไปกินอาหาร ตามอาหารที่ยังไม่ย่อย

وقال غيره : لو قيل لأهل القبور : ما كان سببُ آجالكم ؟ قالوا : التُّخَمُ ( ) .

فهذا بعض منافع تقليلِ الغذاء ، وتركِ التَّمَلِّي من الطَّعام بالنسبة إلى صلاح البدن وصحته .

47.0 นักปราชญ์กล่าวไว้ว่า ถ้ามีคนไปถามชาวกุโบร์ว่าตายเพราะอะไร เขาจะตอบว่า “เพราะอ้วน(กินมาก)”

นี่คือประโยชน์ของการลดปริมาณอาหาร และการละทิ้งการแสวงหาความสุขจากอาหาร 

อาหารไม่ได้ถูกสร้างมาเพื่อให้ความสุข เปลี่ยนทัศนะจาก “อาหาร” คู่กับ “อร่อย” เป็นอาหารมีประโยชน์ ไม่จำเป็นต้องอร่อยก็กินได้