กิตาบุศศ่อลาฮฺ 24 (บาบ 47-48) | 1/2/65

47- باب التَّيَمُّنِ فِي دُخُولِ الْمَسْجِدِ وَغَيْرِهِ
การใช้(เริ่ม)ด้วยด้านขวา ในการเข้ามัสจิด และอื่นๆ เช่น เข้า บ้าน ร้าน นา สวน ฯลฯ

ขวา - ยะมีน
ซ้าย - ชิมาล, ยะซาร (มาจาก ยุสรฺ - ความง่ายดาย -- นิยมใช้คำนี้มากกว่า)
ชะมาล - ทิศเหนือ

وَكَانَ ابْنُ عُمَرَ يَبْدَأُ بِرِجْلِهِ الْيُمْنَى، فَإِذَا خَرَجَ بَدَأَ بِرِجْلِهِ الْيُسْرَى.
- อิบนุอุมัรเข้ามัสจิดด้วยเท้าขวา และออกด้วยเท้าซ้าย

อนัส อิบนุมาลิก กล่าวว่า "มินัสซุนนะฮฺ" หมายถึง ซุนนะฮฺนบี ให้เข้ามัสจิดด้วยเท้าขวา ออกด้วยเท้าซ้าย
ศฮบ พูดว่า ซุนนะฮฺ หมายถึง ซุนนะฮฺนบี
ตาบิอีน พูดว่า ซุนนะฮฺ ไม่ได้หมายถึงซุนนะฮฺนบีเท่านั้น

ไม่มีดุอาอเข้าห้องน้ำ ไม่มีซุนนะฮฺก้าวเท้าซ้ายเข้า
มีดุอาอฺเข้า ค่อลาอฺ (เป็นที่โล่ง ใช้สำหรับถ่ยาทุกข์ ในสมัยก่อน)

หะดีษ 426 ท่านนบีชอบเริ่มด้วยข้างขวาเท่าที่สามารถทำได้
ท่านหญิงอาอิชะฮฺรายงานว่า ท่านนบีชอบเริ่มด้วยข้างขวา เท่าที่ท่านนบีสามารถทำได้ ในกิจการทั้งหลายของท่าน ในการอาบน้ำละหมาด(ทำความสะอาด) หวีผม และใส่รองเท้า (กิจกรรมดีๆ)

กิจกรรมที่ไม่ดี(น่ารังเกียจ) เช่น ล้างนะจาซะฮฺ, 
ถ้าลืม อาบน้ำละหมาดโดยล้างด้านซ้ายก่อน ก็ให้ล้างขวาตาม ถือว่าเศาะหฺ
แต่บางเรื่องต้องใช้ข้างขวา ท่านนบีเข้มงวด เช่น ทานอาหารด้วยมือขวา

- ขอบเขตมัสจิดอยู่ตรงไหน เข้าเท้าขวาตรงไหน รั้วมัสจิด หรือประตูมัสจิด

48- بَابُ هَلْ تُنْبَشُ قُبُورُ مُشْرِكِي الْجَاهِلِيَّةِ، وَيُتَّخَذُ مَكَانَهَا مَسَاجِدَ
การขุดศพในกุโบร์มุชริกีนในยุคญาฮิลียะฮฺออก และยึดเป็นมัสจิด

هَلْ ตรงนี้ไม่ใช่คำถาม
มี 2 ความหมาย
1- ใช่ไหม ได้ไหม
2- قَدْ - แน่นอน (เช่น هَلْ أَتَىٰ عَلَى الْإِنسَانِ حِينٌ مِّنَ الدَّهْرِ لَمْ يَكُن شَيْئًا مَّذْكُورًا
76:1 แน่นอนกาลเวลาที่ยาวนานได้เกิดขึ้นแก่มนุษย์ เมื่อเขามิได้เป็นสิ่งที่ถูกกล่าวถึงเลย

لِقَوْلِ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: «لَعَنَ اللَّهُ الْيَهُودَ، اتَّخَذُوا قُبُورَ أَنْبِيَائِهِمْ مَسَاجِدَ». 
- "อัลลอฮฺทรงสาปแช่งยะฮูด เขาได้ยึดเอาสุสานของบรรดานบีเป็นมัสจิด"
- ต้องขุดออก เพราะท่านนบีทำ เรื่องนี้ไม่มีข้อเห็นต่าง ต้องขุดเอาศพออกไปฝังที่ก่อน แม้กระทั่งศพต่างศาสนิกก็ต้องให้เกียรติด้วยการฝัง

- ละหมาดบนกุโบร์ได้หรือไม่ ?
บนหลุมศพ, ตรงทางเดินระหว่างหลุม, 
- เฝ้ากุโบร์ได้หรือไม่ ?
- อิมามชาฟิอี "ในอิสลามไม่มีกุโบร์กับมัสจิดอยู่ที่เดียว"
- การสร้างมัสจิดและกุโบร์ในบ้านเรา ถ้าอยูใกล้กัน ต้องมีเส้นแบ่ง เช่น ทางเดิน

وَمَا يُكْرَهُ مِنَ الصَّلاَةِ فِي الْقُبُورِ
ห้ามละหมาดบน(หรือใกล้)กุโบร์(กุบูร)

وَرَأَى عُمَرُ أَنَسَ بْنَ مَالِكٍ يُصَلِّي عِنْدَ قَبْرٍ فَقَالَ الْقَبْرَ الْقَبْرَ. وَلَمْ يَأْمُرْهُ بِالإِعَادَةِ.

- ละหมาดติด(ใกล้)กับกุโบร์ได้หรือไม่ ?
- ละหมาดบนที่ที่ถูกยึดหรือโกงมา