1077 ปัญหากิบลัตของมัสยิดรี่ยาดิสสุนัน

คำถาม : เนื่องด้วยคณะผู้ทรงคุณวุฒิของคณะกรรมการกลางอิสลามฯ โดย อ.สมาน มาลีพันธ์ ประธานฯ ได้วินิจฉัยกรณีกิบลัตมัสยิดรี่ยาดิสสุนันแล้วว่าต้องเอียงตามที่กำหนดโดยผู้เชี่ยวชาญของคณะกรรมการกลางฯ ซึ่งหากผมจะละหมาดในทิศทางเดิม ละหมาดของผมจะใช้ได้หรือไม่ เพราะท่านอีหม่ามและสัปบุรุษส่วนใหญ่ยังไม่ยอมปฏิบัติตามคำวินิจฉัยดังกล่าว รบกวนอาจารย์ติดตามรายละเอียดที่ http://riyadissunan.pantown.com

ตอนนี้สำนักจุฬาฯ มีคำฟัตวาออกมาแล้วว่า มัสยิดรี่ยาดิสสุนันไม่ตรงกิบลัต และบอกว่าการละหมาดที่ไม่ตรงกิบลัตนั้นใช้ไม่ได้ แต่ถ้าผมและสัปบุรุษส่วนใหญ่ไม่เอียงตามที่สำนักจุฬากำหนด การละหมาดจะใช้ได้หรือไม่ เพราะมัสยิดก็เอียงไปทางทิศตะวันตกอยู่แล้ว และเงื่อนไขของการละหมาดที่บอกว่า การผินหน้าออกจากกิบลัตทำให้เสียละหมาดนั้น จะต้องเอียงขนาดไหนจึงจะเสียละหมาด

คำตอบ

อัสสลามุอะลัยกุม วะเราะหฺมะตุ้ลลอฮฺ วะบะร่อกาตุฮฺ

หากการผินหน้าไปยังกิบลัตไม่ใช่ทิศตรงข้ามกับกิบลัต เช่น แทนที่จะหันกิบลัตตะวันตกกลับหันทิศตะวันออก หรือทิศที่ขวางกับกิบลัต เช่น แทนที่จะหันไปทิศตะวันตก กลับหันไปทางทิศเหนือ ก็ยังอยู่ในทิศกิบลัตที่อนุโลมให้ผินหน้าได้ เช่น ผิด 10 หรือ 20  หรือ 30 องศา ก็ไม่ถือว่าผิดกิบลัต เนื่องจากหะดีษที่ท่านนบี ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะซัลลัม ได้กล่าวไว้ว่า

"มาบัยนัลมัชริกิวัลมัฆริบิ กิบละตุน" หมายความว่า ระหว่างทิศตะวันออกกับทิศตะวันตกเป็นกิบลัต

และนั่นสำหรับตำแหน่งเมืองมะดีนะฮฺที่ท่านนบีได้พูดถึง เพราะเมืองมะดีนะฮฺอยู่ทางเหนือของเมืองมักกะฮฺ จึงต้องหันทางทิศใต้ ซึ่งระหว่างทิศตะวันออกกับทิศตะวันตกคือรัศมีกิบลัตที่สามารถผินหน้า หันสู่กิบลัต

ข้ออนุโลมนี้แสดงถึงการอำนวยความสะดวกแก่ผู้ปฏิบัติศาสนกิจและไม่บังคับให้เคร่งครัดในเรื่องที่อาจไม่สะดวกสำหรับคนทั่วไป เช่น การกำหนดกิบลัต แต่ถ้าสามารถหันไปทิศกิบลัตให้ตรงองศาของกิบลัตก็จะดีกว่า

ดังนั้นถ้าเราละหมาดที่มัสยิดรี่ยาดิสสุนัน(และข้อมูลที่ท่านได้นำเสนอเป็นไปตามความจริงแล้ว) ท่านละหมาดในศ็อฟตามแนวที่ญะมาอะฮฺเขาตั้งไว้(ถ้ากิบลัตของมัสยิดไม่ขวางหรือตรงข้ามดังที่อธิบายข้างต้น) แต่หากท่านละหมาดคนเดียวก็ควรหันไปยังองศาที่ถูกต้อง และสำหรับกรณีมัสยิดรี่ยาดิสสุนัน ถ้ามีคำวินิจฉัยจากผู้เชี่ยวชาญในการกำหนดทิศกิบลัต ก็จำเป็นต้องปฏิบัติตามคำวินิจฉัยนั้น และไม่ยึดตามเพียงการปฏิบัติของบรรพบุรุษ แต่ถ้าหากฝืนและละหมาดตามกิบลัตตามที่ผิดทิศกิบลัตที่ถูกต้องเล็กน้อย เช่น ประมาณ 9 องศา การละหมาดถือว่าถูกต้อง แต่มีโทษในการรู้สิ่งที่ถูกต้องแล้วไม่ยอมปฏิบัติ และทุกฝ่ายในสัปบุรุษควรที่จะหันหน้ามาพูดคุยกันด้วยหลักการและเหตุผล และปฏิบัติตามความถูกต้อง เพื่อเป็นทางออกในการปฏิบัติศาสนกิจให้สมบูรณ์แบบตามหลักการอิสลาม  วัลลอฮุอะอฺลัม

วัสสลามุอะลัยกุม วะเราะหฺมะตุ้ลลอฮฺ วะบะร่อกาตุฮฺ

ริฎอ อะหมัด สมะดี

16 พ.ย. 48