ตัฟซีรซูเราะฮฺอัตเตาบะฮฺ 15 (อายะฮฺ 23) | 20/12/65

- อิสลามมายกเลิกความเข้าใจผิดๆของชาวบ้านหลายประการ
-- การบูรณะมัสจิดหะรอม หาใช่การทำความดีที่สุดไม่ ความศรัทธาและปฏิบัติตามคำสั่งของอัลลอฮฺต่างหากที่ดีที่สุด
-- ผู้ที่ประเสริฐที่สุดคือผู้มีตักวามากที่สุด หาใช่ที่สีผิว เชื้อชาติ -- ท่านนบีพูดตั้งแต่ตอนอยู่มักกะฮฺ ตอนที่ชาวมักกะฮฺดูถูกท่านบิล้าล 
-- รักในหนทางของอัลลอฮฺ
-- ความรักความสนิทสนม ความไว้วางใจที่มีต่อกัน 

60:1 ศรัทธาชนทั้งหลายเอ๋ย อย่ายึดเอาศัตรูของข้าและศัตรูของพวกเจ้าเป็นมิตร
เอาลิยาอฺ - วะลี - มิตร, ญาติใกล้ชิด, เพื่อนสนิท

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَتَّخِذُوا آبَاءَكُمْ وَإِخْوَانَكُمْ أَوْلِيَاءَ إِنِ اسْتَحَبُّوا الْكُفْرَ عَلَى الْإِيمَانِ ۚ وَمَنْ يَتَوَلَّهُمْ مِنْكُمْ فَأُولَٰئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ  

9:23 บรรดาผู้ศรัทธาทั้งหลาย จงอย่าได้ถือเอาบิดาของพวกเจ้า และพี่น้องของพวกเจ้าเป็นมิตร หากพวกเขาชอบการปฏิเสธศรัทธาเหนือการอีมาน และผู้ใดในหมู่พวกเจ้าให้พวกเขาเป็นมิตรแล้ว ชนเหล่านี้แหละพวกเขาคือผู้อธรรม

"จงอย่าได้ถือเอาบิดาของพวกเจ้า และพี่น้องของพวกเจ้าเป็นมิตร(เอาลิยาอฺ)"
- เป็นมิตรสนิท
- พ่อแม่ แม้ต่างศาสนาก็ถือเป็นมิตรระดับหนึ่ง ซึ่งมีขอบเขต
- ผู้ศรัทธาบางคน ก็เป็นมิตรสนิทไม่ได้ เนื่องจากพฤติกรรมหรือนิสัยบางอย่างที่ไม่น่าไว้วางใจ
- "..เหนือการอีมาน.." --> เหนือการศรัทธา
- ในสงครามบัดรเกิดเหตุการยิ่งใหญ่ หลังสงครามอัลลอฮิจึงประทานอายะฮฺตอนท้ายของซูเราะฮฺมุจาดะละฮฺ 

58:22 เจ้าจะไม่พบหมู่ชนใดที่พวกเขาศรัทธาต่ออัลลอฮฺและวันปรโลก รักใคร่ชอบพอผู้ที่ต่อต้านอัลลอฮฺและร่อซูลของพระองค์ ถึงแม้ว่าพวกเขาจะเป็นพ่อของพวกเขา หรือลูกหลานของพวกเขา หรือพี่น้องของพวกเขา หรือเครือญาติของพวกเขาก็ตาม 
- อายะฮฺนี้ถูกประทานมาเกี่ยวกับอบูอุบัยดะฮฺ อิบนุลจัรรอหฺ (1 ในสิบชาวสวรรค์) ที่ต้องสู้กับพ่อที่อยู่ฝ่ายมุชริกีนและไล่ฆ่าเขา จนสุดท้ายต้องฆ่าพ่อ
- การแสดงจุดยืนเป็นเรื่องยาก บางทีต้องตัดพ่อแม่ ตัดพี่น้อง ฯลฯ คนส่วนมากจึงเลือกที่จะเงียบ ไม่พูดความจริง
- สะลัฟคนนึงกล่าวว่า "ขออัลลอฮฺอภัยให้ "ความถูกต้อง" เพราะ "ความถูกต้อง" ทำให้เราไม่มีเพื่อนเลย"
- อัลลอฮฺจะทดแทนให้คนเหล่านี้ มีความสุขในจุดยืนที่เขาเลือกและยืนหยัด แม้จะไม่มีพรรคพวกไม่มีคนพอใจมากมาย
- การยึดพรรคพวกเป็นเรื่องใหญ่ในสังคมไทย เราต้องระวัง

- อิสลามสอนให้กตัญญูต่อพ่อแม่ แม้จะไม่ใช่มุสลิม ตย. ซะอดฺ อิบนุอบีวักกอศ เมื่อท่านเข้ารับอิสลาม แม่อดอาหาร ท่านจึงบอกแม่ว่า แม้แม่จะมีหลายชีวิตและตายลงทีละชีวิต ก็ไม่ทำให้ฉันออกจากอิสลาม
- อิสลามไม่ได้สั่งให้เกลียดใคร แต่อย่าให้เป็นมิตรเหนือผู้ศรัทธา(ที่มีตักวา)

จุดยืนของมุสลิมต่อต่างศาสนิก 3 ประเด็นสำคัญที่เราต้องเข้าใจ
1- ต่างศาสนิกที่ไม่เป็นศัตรูกับอิสลาม(มุสลิม) 
2- ต่างศาสนิกที่เป็นศัตรูกับอิสลาม ที่แสดงออก
3- ต่างศาสนิกที่เฉยๆ กับอิสลาม

- เราอยู่ในสังคมปัจจุบันเหมือนท่านนบีในยุคมักกะฮฺ การวางตัวต่อศาสนิกคือ ให้อดทนและอภัยอย่างสวยงาม 
- การทำงานดะอฺวะฮฺเชิงรุก มีความซับซ้อน อาจไม่เห็นด้วยกันทั้งหมด ตย. บอลโลกที่กาต้าร์