1706 จ่ายซะกาตให้แก่องค์กรได้หรือไม่ ?

คำตอบ (สรุปและเรียบเรียงจากการอธิบายของ เชคริฎอ อะหมัด สมะดี)

การจ่ายซะกาตให้องค์กรทำได้ไหม? ในที่นี้หมายถึง การจ่ายซะกาตให้แก่องค์กรต่างๆที่ทำงานศาสนา ทั้งทำงานทางอินเตอร์เน็ต ทีวีดาวเทียม ช่วยเหลือเด็กกำพร้า สอนกุรอาน หรืออื่นๆ เรื่องนี้มีการวิพากษ์วิจารณ์กันมานานแล้วในหมู่อุละมาอ์ระดับโลก ซึ่งสรุปออกมาได้เป็น 2 ทัศนะหลักๆ คือ

ผู้รู้ของทั้ง 2 ทัศนะข้างต้นต่างก็ให้เกียรติกัน ไม่มีใครกล่าวหาอีกฝ่ายว่าเหลี่ยมกับศาสนา หรือปรักปรำว่าอีกฝ่ายไม่สุจริตกับศาสนา คนที่ออกมาพูดคำนี้นั้นจริงๆแล้วไม่ใช่นักวิชาการ ไม่ใช่คนที่มีมารยาททางวิชาการด้วยซ้ำไป

โดยพื้นฐานแล้วปัญหาที่เกิดขึ้นในเมืองหรือถิ่นใดถิ่นหนึ่งนั้น ไม่ควรนำฟัตวาของผู้รู้ต่างประเทศมาล้ำหน้าฟัตวาของผู้รู้ในท้องถิ่นนั้นๆ เนื่องจากผู้รู้ต่างถิ่นไม่มีความรู้ในสถานการณ์หรือบริบทของท้องถิ่น หรือรู้ไม่เท่าผู้รู้ในท้องถิ่นแน่นอน

บริบทในประเทศไทยก็ไม่เหมือนกับประเทศมุสลิมต่างๆ ไม่ได้มีรัฐอิสลาม ไม่มีกระทรวงหรือกรมที่จะคอยดูแลมัสญิดหรือช่องทีวีอิสลามเหมือนที่อื่น บริบทของประเทศไทยมีความเหมือนกับการคลังหรือบัยตุลมาลในสมัยของท่านนบี ศ็อลลอฮุ อะลัยฮิ วะสัลลัม และแหล่งรายได้หนึ่งของบัยตุลมาลนั้นมาจากซะกาตของชาวมุสลิม ซึ่งนบีก็ได้นำทรัพย์สินจากบัยตุลมาลนี้(ที่มีส่วนหนึ่งเป็นซะกาต)ไปใช้ในการบริหารกิจการต่างๆของรัฐอิสลาม

1 ใน 8 จำพวกที่มีสิทธิ์รับซะกาต คือ “ฟีซะบีลิลลฮ-ในหนทางของอัลลอฮ” เรื่องนี้ผู้รู้มีทัศนะที่แตกต่างกัน ทัศนะหนึ่งบอกว่าหมายถึงการญิฮาดในหนทางของอัลลอฮเท่านั้น แต่อีกทัศนะบอกว่าครอบคลุมทุกแนวทางที่เป็นความดี ซึ่งทัศนะนี้ก็ไม่ใช่ทัศนะที่ไม่มีที่มาที่ไปแต่อย่างใด เป็นทัศนะที่มีมาตั้งแต่ยุคสะลัฟแล้ว เช่น ท่านอนัส บินมาลิก มีความเห็นว่า สามารถนำทรัพย์ซะกาตไปใช้ในการสร้างสะพานและถนนได้ ซึ่งหมายความว่าสามารถใช้ทรัพย์ซะกาตเพื่อสาธารณะกุศลหรือสาธารณะประโยชน์ต่างๆได้



ต่อไปนี้คือตัวอย่างความเห็นของอุละมาอ์ร่วมสมัยระดับโลกหรือที่เรียกว่า กิบารอุละมาอ์

• ในสมัยชัยคฺบินบาซ มีการฟัตวาว่าให้ซะกาตแก่องค์กรไม่ได้ แต่เมื่อมีปัญหาทางการเมืองเกิดขึ้น รัฐบาลสั่งระงับการสนับสนุนงบประมาณแก่บรรดาโรงเรียนตะหฺฟีซกุรอาน เพราะเชื่อว่าเป็นแหล่งเผยแพร่แนวคิดก่อการร้าย ทำให้ชัยคฺอิบนุญิบรีน, ชัยคฺมุฏลัก, ชัยคฺเฟาซาน และชัยคฺอัชชุบัยลีย์ (เหล่านี้ล้วนเป็นกิบารอุละมาอ์) ซึ่งเคยฟัตวาว่าไม่อนุญาตให้ซะกาตแก่องค์กรได้ออกฟัตวาใหม่ อนุญาตให้จ่ายซะกาตแก่สมาคมตะหฺฟีซกุรอาน ณ เมืองริยาฎได้ (ซึ่งก็คือองค์กรนั่นเอง) เรื่องนี้เป็นข่าวดังบนหน้าหนังสือพิมพ์ของซาอุดี้ (อ่านรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่ http://www.alriyadh.com/457278 )

• ชัยคฺญิบรีน (ชื่อเต็ม อับดุลลอฮ บิน อับดุรเราะหฺมาน อัลญิบรีน) ฟัตวาว่าอนุญาตให้ซะกาตแก่เว็ปไซต์เผยแผ่อิสลามได้ ท่านบอกในฟัตวาว่า การดะอฺวะฮฺและต่อต้านชิริกและบิดอะฮฺนั้น เป็นสาเหตุให้คนเข้าใจอิสลามและรับอิสลามมากขึ้น ซึ่งเป็นวัตถุประสงค์เดียวกับการญิฮาดในหนทางของอัลลอฮ (อ่านรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่ https://www.ibn-jebreen.com/fatwa/vmasal-11452-1003.html )

• ชัยคฺยูซุฟ อัลเกาะเราะฎอวีย์ ประธานสภาอุละมาอ์โลก ซึ่งได้รับเลือกมาจากสมาชิกสภาอุละมาอ์โลก ซึ่งมีจำนวนประมาณ 8 หมื่นคน ได้ฟัตวาว่า อนุญาตให้จ่ายซะกาตแก่องค์กรมุสลิมได้ ไม่ว่าจะเป็นมัสญิด สมาคม หรือมูลนิธิที่ทำงานศาสนา เพราะถือว่าเป็นการทำงานในหนทางของอัลลอฮ (อ่านรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่ http://mugtama.com/...)

• ชัยคฺบัรร็อก (ชื่อเต็ม อับดุรเราะหฺมาน บินนาศิร อัลบัรร็อก) ซึ่งเป็นหนึ่งในกิบารอุละมาอ์เช่นกัน ได้ฟัตวาว่า ช่องทีวีดาวเทียมที่ทำงานเผยแผ่หลักการอิสลาม ต่อต้านบิดอะฮฺ ก็เหมือนกับสมาคมที่เผยแผ่อิสลามให้แก่ต่างศาสนิก (ซึ่งในซาอุดี้มีฟัตวาว่าให้ซะกาตได้) ซึ่งบางทีอาจให้ผลดีกว่าสมาคมดังกล่าวด้วยซ้ำไป ฉะนั้นใครที่ยึดฟัตวาว่าให้ซะกาตแก่สมาคมได้ ก็สามารถใช้ฟัตวาดังกล่าวนั้นมาใช้กับช่องทีวีดาวเทียมอิสลามได้เช่นกัน (คือ อนุญาตให้จ่ายซะกาตแก่ช่องทีวีอิสลามได้) (อ่านรายละเอียเพิ่มเติมได้ที่ https://ar.islamway.net/.... )

• ชัยคฺอับดุลอะซีซ อัฏเฏาะรีฟีย์ (กิบารอุละมาอ์ยกย่องว่าน่าจะเป็นคนที่มีความรู้มากที่สุดในซาอุดี้ ท่องจำอัลกุรอานและตำราหะดีษต่างๆทั้งเล่ม แต่ปัจจุบันถูกขังคุกเพราะฟัตวาเกี่ยวกับอเมริกา) ถูกถามว่าให้ซะกาตแก่ช่องดาวเทียมได้ไหม? ท่านก็ได้อธิบายถึงทัศนะที่แตกต่างกันของผู้รู้ แต่ท่านก็อธิบายว่า ช่องดาวเทียมอิสลามปัจจุบันนี้ทำหน้าที่เหมือนการต่อสู้ในหนทางของอัลลอฮ (ฟีซะบีลิลลาฮ) ฉะนั้นจึงอาจมีสิทธิ์รับซะกาตมากกว่าองค์กรอื่นด้วยซ้ำไป และท่านก็ได้ฟัตวาอย่างชัดเจนว่าให้ซะกาตแก่ช่องทีวีอิสลามได้ (ฟังฟัตวาเต็มของท่านได้ที่ https://www.youtube.com/watch?v=4tIC3BirCy4 )

ส่วนใหญ่ข้างต้นนี้ล้วนเป็นฟัตวาของอุละมาอ์ประเทศซาอุดี้ทั้งสิ้น ซึ่งทั้งหมดต่างฟัตวาว่าอนุญาตให้จ่ายซะกาตแก่องค์กรและช่องทีวีที่ทำงานศาสนาได้



*****************



สรุปและเรียบเรียงจากการอธิบายของ เชคริฎอ อะหมัด สมะดี

ในรายการ อินทผาลัมกับน้ำเปล่า” ทาง White Channel สถานีความดี 24 ชม. l ออกอากาศสดเมื่อ 14 มิถุนายน 2560 ตรงกับ 19 เราะมะฎอน 1438

คัดลอกจาก fb: ศิษย์เชคริฎอ