หะดีษที่ 5/3 กิจการที่ประดิษฐ์ขึ้นนั้นถูกผลัก (สัญญาที่โมฆะ)

จากมารดาแห่งศรัทธาชน อุมมุอับดุลลอฮฺ (ท่านหญิงอาอิชะฮฺ) ร่อฎิยัลลอฮุอันฮา กล่าวว่า : ท่านร่อซูลุลลอฮฺ กล่าวว่า “ผู้ใดประดิษฐ์สิ่งใดสิ่งหนึ่งในกิจการ (ศาสนา) ของเรานี้ ซึ่งเราไม่ได้สั่ง ดังนั้น สิ่งนั้นถูกผลัก” หะดีษนี้บันทึกโดยบุคอรีย์และมุสลิม ในบันทึกของมุสลิม มีสำนวนดังนี้ “ผู้ใดกระทำกิจการใดกิจการหนึ่ง ซึ่งไม่มีระบุในคำสั่งของเรา ดังนั้นกิจการนั้นถูกผลัก”

อัศศิหะฮฺ (เศาะหฺ) - ความถูกต้อง
อิบาดะฮฺ คือกิจกรรมระหว่างมนุษย์กับพระเจ้า
7.40 มุอามะลาตคือ กิจกรรมระหว่างมนุษย์ 2 คน เช่น ซื้อขาย, แต่งงาน, ฯลฯ

المعاملات المغيرة للأوضاع الشرعية
กิจกรรมที่มนุษย์ประดิษฐ์ขึ้นมา ซึ่งจะเปลี่ยนแปลงกิจกรรมทางศาสนา

وأمَّا المعاملات كالعقود والفسوخ ونحوهما ، فما كان منها تغييراً للأوضاع الشرعية ، كجعل حدِّ الزِّنى عقوبةً مالية ، وما أشبه ذلك ، فإنَّه مردودٌ من أصله ، لا ينتقل به الملكُ ؛ لأنَّ هذا غيرُ معهود في أحكام الإسلام ، ويدلُّ على ذلك أنَّ النَّبيَّ - صلى الله عليه وسلم - قال للذي سأله : إنَّ ابني كان عسيفاً على فلان ، فزنى بامرأته ، فافتديتُ منه بمئة شاةٍ وخادم، فقال النَّبيُّ - صلى الله عليه وسلم - : (( المئة شاة والخادم ردٌّ عليكَ ، وعلى ابنك جَلدُ مئة ، وتغريبُ عام ))
เช่น สัญญาซื้อขาย, การยกเลิกสัญญา ฯลฯ ถ้ามีกิจกรรมที่เปลี่ยนบทบัญญัติ เช่น 
- บทลงโทษผู้นำซินา ผู้พิพากษาให้ปรับเงิน แทนการเฆี่ยน(ตามบัญญัติศาสนา) -- แบบนี้ถือว่าถูกผลัก (มัรดูด) การปรับเงินนี้เป็นโมฆะ เงินที่ปรับมานี้ คนที่รับมาถือกรรมสิทธิ์ไม่ได้ ต้องคืนเขา
- ชายคนหนึ่งมาหานบีและบอกว่า ลูกชายเขาไปเป็นลูกจ้าง แล้วไปทำซินากับภรรยาคนอื่น สามีเขาฟ้องศาล มีผุ้แนะนำให้เขาเอาแพะ 100 ไปมอบให้ผู้เสียหายเพื่อไกล่เกลี่ย นบีบอกทำไม่ได้ ให้เอาแกะคืนมา และจงเฆี่ยนลูกชาย 100 ครั้ง เนรเทศ 1 ปี 
- ร่วมงานศพต่างศาสนิกได้หรือไม่

24.1
المعاملات المنهية عنها لمقاصد معينة
มุอามะลาต(กิจกรรมระหว่างมนุษย์)ที่ถูกห้ามไว้ เพราะมีวัตถุประสงค์(เป้าหมาย)บางประการ

    وما كان منها عقداً منهياً عنه في الشرع ، إما لكون المعقود عليه ليس محلاً للعقد، أو لفوات شرطٍ فيه ، أو لظلم يحصُلُ به للمعقود معه أو عليه ، أو لكون العقد يشغل عن ذكر الله الواجب عند تضايُق وقته ، أو غير ذلك ، 
1- การทำสัญญาระหว่างกัน (2 คน) ที่ไม่เป็นที่อนุมัต เช่น มุสลิม 2 คนซื้อขายเหล้ากัน -- การซื้อขายนี้โมฆะ วาจิบต้องทำลายเหล้า ต้องคืนเงิน
- เอาเหล้าตั้งไว้ในบ้านไม่ได้, นำมาหมักเป็นน้ำส้มสายชูไม่ได้, 
- ภาชนะที่ทำจากทองและเงิน นำมาใช้ใส่อาหารทานไม่ได้ ใส่ตู้โชว์ก็ไม่ได้ นำไปขายได้
- ซื้อขายสิ่งของที่ผู้ขายไม่ได้ครอบครองอย่างแท้จริง ไม่ได้
2- สัญญาซื้อขายที่มีความอธรรม หรือเสียเปรียบ เกิดขึ้นระหว่าง 2 ฝ่าย
เช่น ขายของ โดยไม่อนุญาตให้ผู้ซื้อดูของที่จะขาย
3- สัญญาที่ทำให้ห่างไกลจากซิกรุลลอฮฺ เช่น ซื้อขายหลังอะซานที่ 2 ของละหมาดจุมอะฮฺ 

34.14
فهذا العقدُ : هل هو مردودٌ بالكلية ، لا ينتقل به الملك ، أم لا ؟ هذا الموضع قد اضطربَ الناس فيه اضطراباً كثيراً ، وذلك أنَّه ورد في بعض الصور أنَّه مردودٌ لا يفيد الملك ، وفي بعضها أنَّه يُفيده ، فحصل الاضطرابُ فيه بسبب ذلك ، والأقرب - إنْ شاء الله تعالى - أنَّه إنْ كان النهيُ عنه لحقٍّ لله - عز وجل - ، فإنَّه لا يفيدُ الملكَ بالكلية ، ونعني بكون الحق لله : أنَّه لا يسقطُ برضا المتعاقدين عليه ، وإنْ كان النهيُ عنه لحقِّ آدميٍّ معيّن ، بحيث يسقط برضاه به ، فإنَّه يقفُ على رضاه به ، فإنْ رضي لزم العقدُ ، واستمر الملكُ ، وإنْ لم يرض به فله الفسخُ ، فإنْ كان الذي يلحقه الضررُ لا يعتبر رضاه بالكلية ، كالزوجة والعبد في الطلاق والعَتاق ، فلا عِبرة برضاه ولا بسخطه ، وإنْ كان النهيُ رفقاً بالمنهيّ خاصةً لما يلحقه من المشقة ، فخالف وارتكب المشقة ، لم يبطل بذلك عملُه .
สัญญาเช่นนี้ ถือว่าถูกปฏิเสธโดยสิ้นเชิง โดยอุละมาอฺได้ขัดแย้งกันว่า สัญญาแบบนี้ถูกต้องหรือไม่ ?
37.5 การนิกาหฺ, การหย่าภรรยา เป็นสัญญา -- บังคับได้ไหม ? ไม่ได้, สองฝ่ายต้องยินยอมไหม ? สัญญานิกาหฺ สองฝ่ายต้องยินยอม แต่การหย่า ไม่จำเป็นต้องมีการยินยอมของภรรยา
- สัญญาปล่อยทาส ไม่จำเป็นต้องมีการยินยอมของทาส
- นบีไม่ชอบให้ถือศีลอดขณะเดินทาง 
43 ข้อสรุป สัญญา(กิจกรรม)ต่างๆที่จะโมฆะ โดยมีข้อ้หามตายตัว, หรือทำบางสิ่งที่ไม่มีรูปแบบ 
- ถ้าห้ามเพราะมีเหตุผล อุละมาอฺขัดแย้งกัน อิบนุรอจับแบ่งเป็น 2 ประเด็น คือ

المعاملات المنهي عنها لحق الله
1- กิจกรรม(มุอามะลาต)ที่มีข้อห้าม เพราะเกี่ยวกับสิทธิของอัลลอฮฺ

•    فأما الأوَّل (أنَّه إنْ كان النهيُ عنه لحقٍّ لله - عز وجل - )، فله صورٌ كثيرةٌ :
•    منها نكاحُ من يحرُمُ نكاحُه ، إمَّا لعينه ، كالمحرَّمات على التَّأبيد بسببٍ أو نسبٍ ، أو للجمع ، أو لفواتِ شرط لا يَسقُطُ بالتراضِي بإسقاطه : كنكاح المعتدةِ والمحرمة ، والنكاح بغير وليٍّ ونحو ذلك ، وقد روي أنَّ النَّبيَّ - صلى الله عليه وسلم - فرَّق بَيْنَ رجلٍ وامرأةٍ تزوَّجها وهي حُبْلى ، فردَّ النِّكاح لوقوعه في العدّة ومنها عقودُ الربا ، فلا تُفيد الملك ، ويؤمر بردِّها ، 

สตรีที่ห้ามนิกาหฺ เช่น นิกาหฺกับบุคคลที่อัลลอฮฺห้ามไว้เช่น นิกาหฺกับหญิง 2 คนที่เป็นพี่น้องกัน, นิกาหฺกับหญิงที่ห้ามแต่งงานด้วย เช่น มารดา น้า ป้า พี่น้องตนเอง ฯลฯ, นิกาหฺกับแม่ยาย (แม่ของภรรยา) ถูกห้ามตลอดกาล, นิกาหฺกับหญิงสองคนที่เป็น น้า-หลานกัน, สตรีที่ยังไม่พ้นอิดดะฮฺของการหย่า อิดดะฮฺเป็นสิทธิของอัลลอฮฺ, 52 นิกาหฺกับหญิงที่ครองอิหฺรอม, 
- นิกาหฺโดยไม่มีวลี (เป็นสิทธิของอัลลอฮฺที่กำหนดไว้ว่า การนิกาหฺนั้นวลีต้องยินยอม) นิกาหฺนั้นโมฆะ
- นิกาหฺกับหญิงที่ตั้งครรภ์กับคนอื่น นิกาหฺนั้นโมฆะ (เพราะอยู่ในอิดดะฮฺการหย่ากับสามีคนเก่า) นบีให้แยกกันจนกว่าจะคลอด คลอดแล้วจึงจะนิกาหได้
- สัญญากู้เงินที่มีดอกเบี้ย, มุสลิมปล่อยเงินกู้ เอาดอกเบี้ย ?, กู้เงินไปทำฮัจญฺ ?

وقد أمر النَّبيُّ صلى الله عليه وسلم - من باع صاعَ تمرٍ بصاعين أنْ يردَّه .ومنها بيعُ الخمرِ والميتةِ والخنزير والأصنام والكلب ، وسائر ما نهي عن بيعه ممَّا لا يجوز التراضي ببيعه
57.44 ท่านนบีสั่ง - มีผู้ขายอินทผลัม 1 ศออฺ ไปขายโดยแลกกับอินทผลัม 2 ศออฺ - เมื่อนบีรู้ ก็ห้ามและสั่งให้คืน ยกเลิกการซื้อขายนี้
- เช่นเดียวกับการขายสุรา, ขายสัตว์ตาย, ขายสุกร, รูปปั้น(เจว็ด), สุนัข

1.03
المعاملات المنهي عنها لحق آدمي معين
2- กิจการที่ถูกห้าม ซึ่งเป็นสิทธิของมนุษย์ (ไม่ใช่สิทธิของอัลลอฮฺ)

•    وأما الثاني ( وإنْ كان النهيُ عنه لحقِّ آدميٍّ معيّن )، فله صُورٌ عديدة :
ตย. ถ้าวลี(ผู้ปกครองสตรี) บังคับให้ลูกสาวแต่งงานกับชายคนหนึ่ง โดยไม่ขออนุญาตจากสตรี

•    منها : إنكاحُ الوليِّ من لا يجوزُ له إنكاحُها إلاّ بإذنها بغير إذنها ، وقد ردَّ النَّبيُّ- صلى الله عليه وسلم - نكاحَ امرأة ثيِّبٍ زوَّجها أبوها وهي كارهةٌ ، وروي عنه أنَّه خيَّرَ امرأة زُوِّجَت بغير إذنها ، وفي بطلان هذا النكاح ووقوفه على الإجازة روايتان عن أحمد.
หญิงหม้าย ที่บิดาบังคับให้แต่งงาน นางไม่ยอมและไปฟ้องนบี นบีสั่งให้แยกเลย
หญิงบริสุทธิ์ บิดาบังคับให้แต่งงาน นางไปฟ้องนบี นบีบอกว่าเธอเลือกได้จะทำตามบิดาหรือจะปฏิเสธ
อุละมาอฺมี 2 ทัศนะ 1- นิกาหฺโมฆะ 2- ถามฝ่ายหญิง ถ้านางยินยอมก็ใช้ได้

1.06
•    وقد ذهب طائفة من العلماء إلى أنَّ من تصرَّف لغيره في ماله بغير إذنه ، لم يكن تصرُّفه باطلاً من أصله ، بل يقفُ على إجازته ، فإنْ أجازه جازَ ، وإنْ ردَّه بَطل ، واستدلُّوا بحديث عُروة بن الجعد في شرائه للنَّبيِّ - صلى الله عليه وسلم - شاتين ، وإنَّما كان أمرَه بشراء شاةٍ واحدةٍ ، ثم باع إحداهما ، وقبل ذلك النَّبيُّ - صلى الله عليه وسلم - . وخصَّ ذلك الإمام أحمد في المشهور عنه بمن كان يتصرَّفُ لغيره في ماله بإذنٍ إذا خالف الإذن.
- ผู้ที่ถูกมอบหมายให้ดูแลทรัพย์สินก้อนหนึ่ง เขาได้นำไปบริหารในรูปแบบที่ไม่ได้รับอนุญาต ถ้าเจ้าของยอมรับก็ใช้ได้...