พูดดี...มีอีมาน (สู่อีมานที่มั่นคง 32)

พี่น้องผู้ศรัทธาที่เคารพทั้งหลายครับ อัสสลามุอลัยกุมวะเราะหฺมะตุลลอฮิวะบะเราะกาตุฮฺ ในหลักการของศาสนาอัลอิสลามนั้นมุสลิมต้องมีมารยาทและจริยธรรมของเขาตามคำสั่งและคำห้ามของพระผู้เป็นเจ้า ดังที่นิสัย มารยาทและจริยธรรมของเรานั้นต้องสอดคล้องกับแนวทางของกิตาบุลลอฮฺและสุนนะฮฺของท่านนบี ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะสัลลัม

เราจะเห็นว่าศาสนาได้ผูกความศรัทธาต่ออัลลอฮฺและวันกิยามะฮฺและเรื่องอื่นๆ กับการที่มนุษย์นั้นจะต้องมีจริยธรรมและมารยาทที่มั่นคง

ในหะดีษที่บันทึกโดยอิมามอัลบุคอรีและมุสลิม ท่านนบีศ็อลลัลลอฮุอลัยฮิวะสัลลัม ได้กล่าวว่า

من كان يؤمن بالله واليوم الآخر فليقل خيرا أو ليصمت
ความว่า “ใครก็ตามที่ศรัทธาต่ออัลลอฮฺ สุบหานะฮูวะตะอาลา และวันสิ้นโลก ก็จงพูดแต่สิ่งที่ดี ไม่เช่นนั้นก็จงนิ่งเงียบ”

หะดีษบทนี้ท่านนบีได้ผูกความศรัทธาไว้กับการที่มุสลิมจะระงับลิ้นของเขาหรือควบคุมการประพฤติของลิ้นของเขาในสถานการณ์ต่างๆ ศาสนาต้องการให้อวัยวะต่างๆ ของมุอ์มินนั้นขึ้นอยู่กับคุณธรรม ท่านนบี ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะสัลลัม ต้องการให้ลิ้นของผู้ศรัทธานั้นมีแต่คุณธรรม มีแต่ความดีงาม

อิมามอันนะวะวีได้อธิบายหะดีษนี้ไว้ว่า “หะดีษบทนี้เป็นที่ชัดเจนว่า จำเป็นสำหรับผู้ที่จะพูดสิ่งหนึ่งสิ่งใดนั้นให้ชั่งน้ำหนักว่ามันจะมีความดีงามหรือผลดีหรือไม่ ถ้าเป็นเช่นนั้นก็ให้พูดได้ แต่ถ้ายังสงสัยว่าผลจะออกมาดีหรือไม่ดี ที่ดีสำหรับเขาก็จงอย่ากล่าวมันออกมา”

นี่คือแนวทางของมุอ์มินในการรักษาลิ้นของเขาจากการพูดในสิ่งที่ไม่มีผลดีหรือประโยชน์ในชีวิตของเขา  นั่นคือชีวิตมุอ์มินที่สมบูรณ์ ดังที่ท่านนบี ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะสัลลัม ได้ถูกถามว่า

يا رسول الله أي المسلمين أفضل؟
“โอ้ท่านเราะสูลของอัลลอฮฺ ใครประเสริฐที่สุดบรรดามุสลิมีน?” ท่านนบีตอบว่า
من سلم المسلمون من لسانه ويده
“เขาคือผู้ที่มุสลิมคนอื่นได้ปลอดภัยจากลิ้นและมือของเขา”

กล่าวคือ อวัยวะต่างๆ ของเขานั้นจะไม่ทำลายมุสลิมคนอื่น นี่คือมาตรฐานที่มั่นคงสำหรับสังคมมุสลิมที่มีความมั่นคง ปลอดภัยและสงบ แล้วเราจะทราบได้อย่างไรว่าสังคมมุสลิมหนึ่งๆ เป็นเช่นนั้น? คำตอบก็คือ ต่อเมื่อเราเห็นว่าบรรดามุสลิมได้รับความปลอดภัยซึ่งกันและกัน ไม่มีการใช้ลิ้น ใช้มือ ใช้อวัยวะหรือเครื่องมืออื่นๆ ในการทำร้ายทำลายพี่น้องมุสลิมด้วยกัน ในเมื่อเราได้ใช้อวัยวะต่างๆ ของเราในทางที่ถูกต้อง ในแนวทางที่จะเกิดผลดีต่อสังคม ใครก็ตามที่มีลิ้นมีมือเขาก็ต้องคิดและพิจารณาว่าอวัยวะของเขานั้นอัลลอฮฺทรงสร้างให้เขาใช้ในสิ่งที่มีผลบุญ หรือในสิ่งที่จะเป็นความผิดเป็นการฝ่าฝืนต่อหลักการศาสนาอัลอิสลาม

ท่านนบี ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะสัลลัม จึงเห็นว่าการพูดนั้นเป็นเรื่องที่เกี่ยวกับการอีหม่านต่ออัลลอฮฺและวันกิยามะฮฺโดยสิ้นเชิง ขณะที่มุสลิมบางคนอาจนึกว่าการพูดดีหรือไม่ดีนั้นไม่เกี่ยวอะไรกับอีหม่าน ดังที่เราได้เห็นบางคนที่คอยสร้างฟิตนะฮฺในสังคม นำคำพูดที่ไม่ดี การกล่าวหาคนอื่นโดยปราศจากหลักฐาน เขานึกว่าการกระทำดังกล่าวไม่เกี่ยวกับอีหม่าน แต่ในหลักศาสนาแล้วท่านนบี ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะสัลลัม ได้ยืนยันไว้ว่าผู้ที่ใช้คำพูดที่ไม่ดี ผู้ที่พูดในสิ่งที่ไม่มีผลดี ไม่ก่อประโยชน์ต่อสังคมนั้น คือบุคคลที่ขาดอีหม่านต่ออัลลอฮฺและวันปรโลก และท่านนบียังยืนยันในความหมายนี้ในหะดีษอีกหลายบท เช่นที่ท่านได้พูดถึงอันตรายของการที่มุสลิมนั้นจะพูดคำพูดที่ส่งผลกระทบเลวร้ายต่อผู้อื่นโดยไม่สำนึกหรือคำนึงถึงอันตรายที่จะเกิดขึ้นจากคำพูดของเขา ในการบันทึกของอัลบุคอรีและมุสลิม ท่านนบี ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะสัลลัม ได้กล่าวว่า

إن العبد ليتكلم بالكلمة ما يتبين فيها يظل بها إلى النار أبعد ما بين المشرق والمغرب

ความว่า “แท้จริงบ่าวคนหนึ่งจะพูดคำพูดหนึ่งออกมาโดยที่เขาไม่ได้คิดหรือนึกถึงอันตรายของมันหรือผลกระทบจากมัน แต่มันทำให้เขาต้องตกนรกชั้นที่ลึกยิ่งกว่าระยะทางระหว่างทิศตะวันออกกับตะวันตก”

นี่คืออันตรายและผลกระทบของคำพูดที่ไม่ได้คำนึงถึงอันตรายหรือความเลวร้ายของมัน นั่นคือสิ่งที่ท่านนบี ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะสัลลัม ได้เตือนประชาชาติของท่านเพื่อให้เรานั้นได้พยายามเฝ้าดูคำพูดที่จะออกจากลิ้นของเรา สอดคล้องกับคำสั่งของอัลลอฮฺ สุบหานะฮูวะตะอาลา ที่ได้ตรัสไว้ในสูเราะฮฺอัลอิสรออ์ว่า

﴿ وَلَا تَقۡفُ مَا لَيۡسَ لَكَ بِهِۦ عِلۡمٌۚ إِنَّ ٱلسَّمۡعَ وَٱلۡبَصَرَ وَٱلۡفُؤَادَ كُلُّ أُوْلَٰٓئِكَ كَانَ عَنۡهُ مَسۡ‍ُٔولٗا ٣٦ ﴾ [الاسراء: ٣٦]  
ความว่า “และเจ้าอย่าได้ปฏิบัติตามสิ่งที่ท่านไม่มีความรู้ แท้จริงสิ่งที่ออกจากหูของท่าน ดวงตาของท่าน หัวใจของท่าน ล้วนจะต้องถูกสอบสวนอย่างแน่นอน” (อัลอิสรออ์ : 36)

อวัยวะต่างๆ ทั้งการฟัง การได้ยิน การดู การมอง การคิด การพิจารณา ล้วนจะถูกสอบสวนอย่างแน่นอนในวันกิยามะฮฺ การที่เราจะพูดก็เป็นสิ่งที่เราจะถูกสอบสวนอย่างแน่นอน เป็นสิ่งอันตรายนะครับสำหรับมุสลิมที่จะกล่าวถึงคนนั้นคนนี้ ใช้ลิ้นของเขากระทบคนนั้นคนนี้ พอถึงวันกิยามะฮฺหน้าที่ของเขาต้องทำเพียงการเตรียมคำตอบไว้ตอบอัลลอฮฺ สุบหานะฮูวะตะอาลา จากการที่เขาทำลายชีวิตคนอื่นในดุนยานี้ แทนที่จะเป็นบุคคลที่ได้ตอบอัลลอฮฺในสิ่งที่เขาได้กระทำสำหรับตัวเขาเอง กลับต้องไปตอบในสิ่งที่กระทำไว้กับคนอื่น กล่าวคือไม่ได้กระทำความผิดส่วนตัวเพียงอย่างเดียวแต่ยังทำความผิดต่อคนอื่นด้วย นี่คือสิ่งที่อันตรายที่สุดสำหรับมุสลิม ฉะนั้นมุสลิมที่มีความฉลาดมีความมั่นคงในชีวิตของเขาจำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องรักความปลอดภัยจากลิ้นของเขา ส่วนอันตรายสุดในร่างกายของมุอ์มิน ดังที่ท่านนบีได้บอกกับมุอาซ อิบนุ ญะบัล ว่า

وهل يكب الناس في النار على مناخرهم إلا حصائد ألسنتهم
ความว่า “ไม่มีสิ่งใดที่จะทำให้มนุษย์เข้านรกอย่างมากมาย นอกจากลิ้นของพวกเขาจะเป็นสาเหตุดังกล่าว”

นี่คือสิ่งที่ท่านนบี ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะสัลลัม ฝากไว้กับประชาชาติของท่านเพื่อการพิจารณาต่อความประพฤติของมุอ์มินให้สอดคล้องกับคำสั่งใช้และคำสั่งห้ามของพระผู้เป็นเจ้า ในการใช้อวัยวะต่างๆ ให้สอดคล้องกับอะมานะฮฺที่อัลลอฮฺ สุบหานะฮูวะตะอาลา ฝากไว้กับเรา
 

---

เรียบเรียงจาก สู่อีมานที่มั่นคง ครั้งที่ 32, ชัยคฺริฎอ อะหมัด สมะดี
ผู้เรียบเรียง อบูซัยฟุลลอฮฺ-อุมมุซัยฟุลลอฮ