จงปฏิบัติต่อเพื่อนมนุษย์ด้วยมารยาทที่ดี (สู่อีมานที่มั่นคง 31)

พี่น้องผู้ศรัทธาที่เคารพทั้งหลายครับ อัสสลามุอลัยกุมวะเราะหฺมะตุลลอฮิวะบะเราะกาตุฮฺ

ท่านนบีมุฮัมมัด ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะสัลลัม ได้กล่าวไว้ว่า

 (( اتَّقِ اللَّهَ حَيْثُمَا كُنْتَ ، وَأَتْبِعِ السَّيِّئَةَ الْحَسَنَةَ تَمْحُهَا ، وَخَالِقِ النَّاسَ بِخُلُقٍ حَسَنٍ ))

رَوَاهُ التِّرْمِذِيُّ وَقَالَ : حَدِيثٌ حَسَنٌ

ความว่า “ท่านจงยำเกรงอัลลอฮฺไม่ว่าท่านจะอยู่ที่ใด, จงติดตามความชั่วด้วยการทำความดี และจงปฏิบัติต่อเพื่อนมนุษย์ด้วยมารยาทที่ดีงาม” (หะดีษหะสัน บันทึกโดยอัตติรมิซี)

มาถึงคำสอนที่สามในหะดีษที่พูดค้างไว้ในฉบับก่อนนี้นะครับ ท่านนบี ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะสัลลัม ได้สั่งเสียไว้ว่า “พวกท่านจงปฏิบัติต่อมนุษย์ทั่วไปด้วยมารยาทที่ดีงามในตัวของท่าน”

มารยาทที่ดีงามถือเป็นคุณลักษณะที่เด่นชัดของมุอ์มิน บ่งบอกถึงอีหม่านของเรา เป็นเรื่องที่น่าแปลกนะครับที่บางคนจะเข้าใจว่าเรื่องจริยธรรมหรือมารยาทนั้นอาจจะไม่เกี่ยวข้องกับเรื่องอีหม่านหรือความศรัทธา แต่แท้จริงแล้วในทัศนะของอิสลาม มารยาทที่ดีงาม คุณธรรม เป็นสิ่งที่เกี่ยวข้องกับอีหม่านโดยตรง หรืออาจจะเป็นสิ่งที่สำคัญที่สุดในเรื่องอีหม่านก็ได้ หรืออาจเป็นเรื่องที่เกี่ยวข้องโดยตรงกับตักวาหรือความยำเกรงต่ออัลลอฮฺ สุบหานะฮูวะตะอาลา

ในหะดีษที่บันทึกโดยอิมามอัตติรมิซีอีกเช่นเดียวกัน ท่านนบี ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะสัลลัม ถูกถามดังนี้

((سُئِلَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ عَنْ أَكْثَرِ مَا يُدْخِلُ النَّاسَ الْجَنَّةَ فَقَالَ تَقْوَى اللَّهِ وَحُسْنُ الْخُلُقِ وَسُئِلَ عَنْ أَكْثَرِ مَا يُدْخِلُ النَّاسَ النَّارَ فَقَالَ الْفَمُ وَالْفَرْجُ)) رواه الترمذي

ความว่า “ท่านถูกถามว่าสิ่งใดที่เป็นสาเหตุให้มนุษย์นั้นเข้าสวรรค์ได้อย่างมากมาย ท่านตอบว่า ความยำเกรงต่ออัลลอฮฺและการมีมารยาทที่ดีงาม และท่านถูกถามอีกว่าสิ่งใดเล่าที่ทำให้มนุษย์นั้นเข้านรกอย่างมากมาย ท่านก็ตอบว่า ปากและอวัยวะเพศ”

หมายถึงว่ามารยาทที่ดีงามนั้นอยู่ในตำแหน่งเดียวกับการตักวาต่ออัลลอฮฺ สุบหานะฮูวะตะอาลา ซึ่งทั้งสองเป็นสาเหตุที่จะทำให้มุอ์มินเข้าสวรรค์ได้อย่างแน่นอน

เพราะฉะนั้นเราต้องเข้าใจนะครับว่า การที่เราจะสะสมมารยาทที่ดีงามเป็นการสะสมอีหม่านเช่นกัน ถือเป็นการยึดมั่นในอีหม่าน ในคุณลักษณะและคุณสมบัติของมุอ์มินที่แท้จริง ท่านนบี ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะสัลลัม ได้กล่าวไว้ในหะดีษอีกบทหนึ่งที่บันทึกโดยอัตติรมิซีด้วยสายรายงานที่หะสัน

((مَا مِنْ شَيْءٍ أَثْقَلُ فِي مِيزَانِ الْمُؤْمِنِ يَومَ الْقِيَامَةِ مِنْ حُسْنِ الْخُلُقِ)) رواه الترمذي

ความว่า “ไม่มีสิ่งใดจะมีน้ำหนักบนตราชั่งสำหรับมุอ์มินในวันกิยามะฮฺมากไปกว่าการมีมารยาทที่ดีงาม”

อัลลอฮฺ สุบหานะฮูวะตะอาลา ทรงกริ้วบุคคลที่มีมารยาทที่เลวร้าย นั่นคือสิ่งที่บ่งบอกนะครับว่าการที่มุอ์มินมีมารยาทนั้นเป็นการดำเนินชีวิตตามวัตถุประสงค์ของแนวทางที่ถูกต้องที่ศาสนาต้องการให้มุอ์มินยืนหยัดอยู่ มุอ์มินนั้นก็ต้องยืนหยัดในแนวทางที่จะนำเขาไปสู่สรวงสวรรค์อันเป็นเป้าหมายที่ยิ่งใหญ่ เพราะฉะนั้นการที่เราจะสะสมมารยาทที่ดีงาม ถูกต้องและสอดคล้องกับหลักการศาสนานั้น ก็เหมือนกับการที่เรากำลังเดินทางไปสู่สวรรค์

อิมามอัตติรมิซีได้บันทึกหะดีษอีกบทที่อธิบายเรื่องนี้อย่างชัดเจนว่า

((أَكْمَلُ الْمُؤْمِنِينَ إِيمَانًا أَحْسَنُهُمْ خُلُقًا وَخِيَارُكُمْ خِيَارُكُمْ لِنِسَائِهِمْ)) رواه الترمذي

ท่านนบี ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะสัลลัม ได้กล่าวว่า “บรรดามุอ์มินที่มีอีหม่านที่สมบูรณ์ที่สุดนั้นคือผู้ที่มีมารยาทที่ดีงาม และผู้ที่ประเสริฐที่สุดในหมู่พวกท่านก็คือคนที่มีมารยาทที่ดีงามต่อครอบครัวของเขา”

หมายถึงหากจะเปรียบเทียบอีหม่านระหว่างมุอ์มินด้วยกันว่าใครจะมีอีหม่านที่เด่นชัด ลึกซึ้งและมีน้ำหนักกว่าคนอื่น ก็คืออีหม่านของคนที่มีมารยาทที่ดีงาม ที่คือการชี้ขาดว่าสิ่งที่มีความสำคัญและยิ่งใหญ่ในศาสนาอัลอิสลามที่ถูกผูกพันไว้กับอีหม่านนั้นก็คือมารยาท เพราะฉะนั้นท่านนบี ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะสัลลัม จึงระบุไว้ว่าเป็นวัตถุประสงค์ที่ท่านถูกส่งมาเป็นศาสนทูตยังประชาคมโลก โดยท่านกล่าวว่า

((إِنَّمَا بُعِثْتُ لِأُتَمِّمَ صَالِحَ الْأَخْلَاقِ)) وفي رواية ((مَكَارِمَ الْأَخْلَاقِ)) مسند البزار

ความว่า “แท้จริงฉันถูกส่งมายังประชาคมโลกเพื่อเผยแผ่มารยาทที่ดีงามและสมบูรณ์” (มุสนัด อัลบัซซาร)

ท่านนบีมาสั่งสอนให้เรามีมารยาท มีจริยธรรม ท่านสั่งสอนให้ประชาคมโลกนั้นยึดมั่น ปฏิบัติอย่างเคร่งครัดซึ่งมารยาทที่ดีงาม นั่นคือชีวิตของมุสลิมและมุอ์มินที่ยึดมั่นในอีหม่านที่สมบูรณ์นะครับ และยังเป็นสิ่งที่เราจะต้องปลูกฝังเอาไว้ในจิตใจของเราว่าคนที่มีมารยาทนั้นเปรียบเสมือนคนที่เคร่งครัดในการปฏิบัติศาสนกิจ
อิมามอบูดาวูดได้บันทึกหะดีษบทหนึ่งจากท่านนบีมุฮัมมัด ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะสัลลัม ที่ท่านกล่าวว่า

((إِنَّ الْمُؤْمِنَ لَيُدْرِكُ بِحُسْنِ خُلُقِهِ دَرَجَةَ الصَّائِمِ الْقَائِمِ)) رواه أبو داود

ความว่า “แท้จริงมุอ์มินนั้นสามารถบรรลุตำแหน่งของผู้ที่ถือศีลอดและละหมาดกลางคืนอย่างสม่ำเสมอ ด้วยมารยาทที่ดีงามของเขา”

หมายถึงมารยาทที่ดีงามนั้นสามารถทำให้เขาอยู่ในตำแหน่งเดียวกับมุอ์มินที่เคร่งครัดในการถือศีลอดทุกวัน ละหมาดกลางคืนทุกคืน นี่คือความประเสริฐของมารยาทที่ดีงาม
พี่น้องผู้ศรัทธาที่เคารพทั้งหลายครับ การที่เราจะมีมารยาทที่ดีงาม การที่เราจะสะสมมารยาทแห่งศาสนาอิสลามนั้นจะทำให้เราอยู่ใกล้ชิดกับท่านนบี ศ็อลลัลลอฮุอลัยฮิวะสัลลัม ในสวรรค์
ท่านอิมามอัตติรมิซีได้บันทึกหะดีษบทหนึ่งว่า

((إِنَّ مِنْ أَحَبِّكُمْ إِلَيَّ وَأَقْرَبِكُمْ مِنِّي مَجْلِسًا يَوْمَ الْقِيَامَةِأَحَاسِنَكُمْ أَخْلَاقًا)) رواه الترمذي

ความว่า “แท้จริงนั้นผู้ที่ฉันรักที่สุดและอยู่ใกล้ชิดฉันที่สุดในวันกิยามะฮฺนั้นคือบุคคลที่มีมารยาทที่ดีงามที่สุดในหมู่พวกท่าน”

พี่น้องครับมีใครหรือที่ไม่อยากจะอยู่กับท่านนบี ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะสัลลัม ในวันกิยามะฮฺ เพราะตำแหน่งในสวรรค์ที่สูงที่สุดก็คือตำแหน่งของท่านนบี ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะสัลลัม ทุกคนต้องมีความปรารถนา มีความหวังว่าจะได้อยู่ในสวรรค์กับบรรดานบี เราะสูล คนดีๆ และคนที่ตายชะฮีด

การที่เราจะอยู่กับท่านนบี ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะสัลลัม คือจุดมุ่งหมายของมุอ์มินทุกคน เราสามารถบรรลุเป้าหมายเหล่านี้ได้ คือการที่เราจะได้เข้าสวรรค์ แถมด้วยการที่เราจะได้อยู่กับท่านนบี พูดคุยกับท่าน เยี่ยมเยียนท่าน นั่งอยู่กับท่าน มีความสุขอยู่กับท่าน ซึ่งท่านบอกไว้แล้วว่า “จงยึดมั่นในมารยาทที่ดีงาม แล้ววันกิยามะฮฺจะเป็นที่รักของฉัน จะอยู่ใกล้ชิดฉัน”

นี่คือสิ่งที่ท่านนบี ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะสัลลัม ได้มอบหมายไว้ว่ามารยาทนั้นเป็นสัญลักษณ์อันเด่นชัดของมุอ์มิน ฉะนั้นมุอ์มินที่มีอีหม่านที่มั่นคง ก็ต้องเป็นมุอ์มินที่มีมารยาทที่ดีงาม
 

---

เรียบเรียงจาก สู่อีมานที่มั่นคง ครั้งที่ 31, ชัยคฺริฎอ อะหมัด สมะดี
ผู้เรียบเรียง อบูซัยฟุลลอฮฺ-อุมมุซัยฟุลลอฮ